ფეხმძიმობა ქალის ნორმალური, ფიზიოლოგიური და, ამავე დროს, მეტად საპასუხისმგებლო მდგომარეობაა.

ფეხმძიმობის 9 თვის მანძილზე ბავშვის და მისი მოთხოვნილებების ზრდასთან ერთად ქალის ორგანიზმიც დიდ ცვლილებებს განიცდის.

დაფეხმძიმებამდე და ფეხმძიმობის პერიოდში ყველა ქალმა თავიდან უნდა შეაფასოს თავისი ჯანმრთელობა და ცხოვრების წესი.

ცხოვრების ჯანსაღი წესი ზრდის მომავალი ბავშვის სიჯანსაღის ხარისხს.

იცით თუ არა, რომ:

• ქალების უმრავლესობა მხოლოდ მაშინ ხვდება, რომ ფეხმძიმედაა, როცა მომდევნო მენსტრუაცია აღარ მოსდის. ამ დროისათვის კი, დაახლოებით, ორი კვირაა გასული ჩასახვიდან;
• ბავშვის ორგანოების ფორმირება ფეხმძიმობის ადრეულ ეტაპზე, მე-2-8 კვირის განმავლობაში ხდება, თანდაყოლილი დეფექტების ჩამოყალიბების მეტი ალბათობაც ამავე პერიოდშია;
• ფეხმძიმობის და მშობიარობის გართულებების და ბავშვის თანდაყოლილი დეფექტების თავიდან აცილება ფეხმძიმობამდელ და ფეხმძიმობის პერიოდში ცხოვრების წესის მაქსიმალური მოწესრიგებით შეიძლება.

როგორ მოვემზადოთ ფეხმძიმობისათვის?

შეინარჩუნეთ სხეულის ნორმალური წონა: ნორმალური წონის ქალებს ბავშვის ჩასახვის, ჯანმრთელი ფეხმძიმობის და ნორმალური მშობიარობის მეტი შანსი აქვთ, ვიდრე მათ, ვისაც ჭარბი ან ნორმაზე ნაკლები წონა აქვს;

ჯანმრთელი კვება ქმნის ორგანიზმში ძირითადი საკვები ნივთიერებების, ვიტამინების და მინერალების საჭირო მარაგს;

შეწყვიტეთ თამბაქოს წევა: არამწეველებთან შედარებით მწეველებში ჩასახვის ალბათობა მცირეა, ხოლო აბორტების და ნაადრევი მშობიარობისა _ მეტი;

მოერიდეთ ალკოჰოლს: მისი რეგულარული და ჭარბი მოხმარება ხელს უშლის ჩასახვას და ზრდის თანდაყოლილი ანომალიების განვითარების შანსს (იხილეთ ქვემოთ).

მოერიდეთ ნარკოტიკული ნივთიერებების მოხმარებას, რადგან ისინი მკვეთრად ამცირებს როგორც ბავშვის ჩასახვის შანსს, ისე ნაყოფის სიცოცხლისუნარიანობას

შეძლებისდაგვარად მოერიდეთ სტრესულ სიტუაციებს: ცნობილია, რომ სტრესები უარყოფითად მოქმედებს როგორც ჩასახვაზე, ასევე ნაყოფზე. ეცადეთ, არ უყუროთ მძიმე სატელევიზიო გადაცემებს და საინფორმაციო პროგრამებს, არ წახვიდეთ იქ, სადაც წინასწარ ელოდებით მძიმე განცდებს, თავი აარიდეთ კონფლიქტებს. შეინარჩუნეთ სიმშვიდე და იფიქრეთ იმაზე, რომ წინ გაქვთ მნიშვნელოვანი და სასიამოვნო პერიოდი, რაც თქვენგან მაქსიმალურ მობილიზებას მოითხოვს.

ფეხმძიმობის დადგომამდე, აუცილებლად მიმართეთ ექიმს ჯანმრთელობის ზოგადი მდგომარეობის შესამოწმებლად და მოსაწესრიგებლად:

• დაადგინეთ, ხომ არ გაქვთ სქესობრივად გადამდები დაავადებები. თუ აღმოგაჩნდათ, აუცილებლად იმკურნალეთ დაფეხმძიმე-ბამდე თქვენც და თქვენმა მეუღლემაც;
• მოიწესრიგეთ პირის ღრუ, კბილები, ღრძილები;
• თუ გაქვთ რომელიმე ქრონიკული დაავადება (მაგალითად: ასთმა, დიაბეტი, ეპილეფსია და სხვა), მაქსიმალურად უნდა მოიწესრიგოთ და აკონტროლოთ თქვენი ჯანმრთელობის მდგომარეობა ექიმთან ერთად;
• გაარკვიეთ, გაქვთ თუ არა მოხდილი წითურა, და თუ არა _ აუცილებლად გაიკეთეთ აცრა დაფეხმძიმებამდე 8 თვით ადრე. გახსოვდეთ, რომ ფეხმძიმობის დროს (განსაკუთრებით პირველ ნახევარში) განვითარებული წითურა საშიშროებას უქმნის ნაყოფის სიცოცხლეს;

მაქსიმალურად შეზღუდეთ მავნე გარემოს ზემოქმედება თქვენს ორგანიზმზე:

• მავნე ფაქტორებს, როგორიცაა ქიმიკატები, ტყვია, საანესთეზიო აირები, რენტგენის სხივები შეუძლიათ როგორც ჩასახვის შანსის შემცირება, ისე ნაყოფის განვითარებაზე მავნე ზეგავლენა.

ფეხმძიმობის პირველი ნიშნები:

გამოტოვებული მენსტრუაცია;

სარძევე ჯირკვლების გამკვრივება და ზომაში მომატება, დვრილების გამუქება;

გულისრევა, განსაკუთრებით დილას, ამას “ორსულთა დილის გულისრევასაც" უწოდებენ;

ადვილად დაღლა;

გახშირებული შარდვა;

ყაბზობა;

პირში ლითონის სუსტი გემო;

ყნოსვის გამძაფრება;

ზოგიერთი საკვების და სასმელის შეძულება;

საშოდან გამონადენის რაოდენობის მატება.

როგორ უნდა დაადასტუროთ ფეხმძიმობა?

როგორც კი ეჭვს მიიტანთ ფეხმძიმობაზე, მიმართეთ ექიმს: მეან-გინეკოლოგს, ოჯახის, ან ზოგადი პრაქტიკის ექიმს;

ადრეულ ეტაპზე ფეხმძიმობის დადასტურება ხდება სპეციალური ტესტებით, რომლების საშუალებითაც შესაძლებელია შარდში ან სისხლში ორსულობისათვის სპეციფიური ჰორმონის _ ქორიოგონინის აღმოჩენა. ეს ტესტები დადებით პასუხს იძლევა ჩასახვიდან უკვე 10 დღის შემდეგ, 2-3 კვირის განმავლობაში. მეტი სარწმუნოებისათვის, საჭიროა ტესტის რამდენიმე დღეში გადამოწმება. თუმცა, უნდა გაითვალისწინოთ, რომ ამ ტესტების შედეგი, ხანდახან, შეიძლება მცდარიც იყოს.

ფეხმძიმობის დადასტურება ულტრაბგერითი გამოკვლევით (ექოსკოპიით) ხდება უფრო მოგვიანებით_გამოტოვებული მენსტრუაციის პერიოდიდან 2-3 კვირის შემდეგ,

ყველაზე ხშირი ჩივილები ფეხმძიმობისას:

ფეხმძიმობის განმავლობაში ქალის ორგანიზმი დიდ ცვლილებებს განიცდის. ამ ფონზე ჩნდება სხვადასხვა ჩივილები, რომლებიც, როგორც წესი, არაა ძალიან შემაწუხებელი და ქრება ყოველგვარი მკურნალობის გარეშე ფეხმძიმობისავე პერიოდში ან მშობიარობის შემდეგ.

აღსანიშნავია, რომ ამ ჩივილების ინტენსივობა, გარკვეულწილად, ქალის ზოგად ფსიქიკურ ფონზე (ხასიათზე) და განწყობაზეა დამოკიდებული, ანუ იმაზე, თუ როგორ აღიქვამს ქალი ორსულობას: როგორც ბედნიერ ცვლილებას მის ცხოვრებაში, თუ როგორც შემაწუხებელ მოვლენას.

გულისრევა და ღებინება ფეხმძიმეს აწუხებს ორსულობის მე-6-დან მე-14 კვირამდე; უხშირესად ამას “დილის გულისრევის" სახე აქვს, თუმცა, შეიძლება, ეს მთელი დღის განმავლობაშიც აწუხებდეს. ამ სიმპტომს, გარკვეულწილად, ჰორმონული ფონის ცვლილებას უკავშირებენ. გულისრევის შესამცირებლად უნდა იკვებოთ მცირე ულუფებით, რაციონიდან ამოიღოთ ზედმეტად ცხიმიანი, ცხარე და ტკბილი საკვები. თუ გაქვთ ხშირი და/ან შეუპოვარი ღებინება, აუცილებლად მიმართეთ ექიმს.

გულძმარვა შეიძლება მთელი ფეხმძიმობის მანძილზე გაწუხებდეთ. მის შესამსუბუქებ-ლად უნდა იკვებოთ მცირე ულუფებით, მოერიდოთ ცხარე, ზედმეტად ტკბილ, ტომატიან და შებოლილ პროდუქტს; შემაწუხებელი გულძმარვისას შეგიძლიათ მიიღოთ გულძმარვის საწინააღმდეგო რომელიმე პრეპარატი ექიმთან შეთანხმებით.

შარდვასთან დაკავშირებული სიმპტომები: ფეხმძიმობის პირველი სამი თვის განმავლობაში და ბოლო რამდენიმე კვირის განმავლობაში ბევრ ქალს გახშირებული შარდვა აღენიშნება. ეს ჰორმონული ცვლილებების და შარდის ბუშტზე მომატებული ზომის საშვილოსნოს ზეწოლის ბრალია. იზრდება საშარდე გზების (შარდის ბუშტის და შარდსადენის) ინფექციის განვითარების ალბათობაც, რის თავიდან ასაცილებლადაც უნდა მიიღოთ დიდი რაოდენობით სითხე და შეამციროთ სუფრის მარილის მოხმარება.

ადვილად დაღლა, ქოშინი მცირე ფიზიკური დატვირთვისას დამახასიათე-ბელია ორსულობის პირველი 12-15 კვირისათვის. ამ სიმპტომის შესამსუბუქებ-ლად ეცადეთ ხშირად დაისვენოთ, უფრო ადრე დაწვეთ დასაძინებლად. Aამასთანავე, სისუსტე, შეიძლება, ანემიის (სისხლნაკლებობის) ერთ-ერთი გამოვლინებაც იყოს, ამიტომ რჩევისათვის მიმართეთ ექიმს.

ყაბზობას ბევრი მიზეზი აქვს: ჰორმონული ცვლილებები, ზომაში მომატებული საშვილოსნოს ზეწოლა მსხვილ და სწორ ნაწლავებზე და ამით მათში საკვების გადადინების შეფერხება, ანემიის გამო რკინის შემცველი ტაბლეტებით მკურნალობა. ყაბზობის თავიდან აცილება შეიძლება დღის განმავლობაში 6-8 ჭიქა წყლის, მაწვნის და უზმოზე უმი ბოსტნეულის და ხილის (შავი ქლიავი, ყურძენი, გარგარი, ლეღვი, ბანანი) მიღებით. ზამთრის პერიოდში, იგივე მიზნით, შეგიძლით მიიღოთ შავი ქლიავის, ლეღვის და გარგრის ჩირი. შემაწუხებელი ყაბზობისას აუცილებლად მიმართეთ ექიმს.

მკერდის მგრძნობიარობა და მტკივნეულობა ორსულობის ადრეულ ეტაპზე იჩენს თავს და გაივლის პირველი სამი თვის შემდეგ. ამ სიმპტომის შესამსუბუქებლად ატარეთ კომფორტული (არა ვიწრო) ბიუსტჰალტერი.

კანის ქავილი აწუხებს ორსულთა 20%-ს, თუ ქავილი მუცელზეა, ეს მუცლის ზომაში მომატების შედეგად კანის დაჭიმვითაა გამოწვეული. ხელის და ფეხისგულების ქავილს ჰორმონული ცვლილებები იწვევს, ხოლო მესამე ტრიმესტრში მთელი კანის ქავილი შეიძლება საშვილოსნოს ნაღვლის ბუშტზე ზეწოლით გამოწვეული ნაღვლის შეგუბების შედეგი იყოს. ამის გასარკვევად უმჯობესია მიმართოთ ექიმს.

წელის ტკივილი თავს იჩენს Aფეხმძიმობის მოგვიანებით პერიოდში და გამოწვეულია ხერხემლის დატვირთვის მკვეთრი ზრდით რასაც, თავის მხრივ, მუცლის და მკერდის ზომაში და წონაში მატება იწვევს. ამ სიმპტომის შესამსუბუქებლად შეგიძლიათ ხშირად წამოწვეთ დასასვენებლად და იხმაროთ ორთოპედიული ლეიბი.

წვივების კუნთების ტკივილი და კრუნჩხვითი შეკუმშვები (კრამპები): გამოწვეულია მომატებული წონის ტანის ზეწოლით ქვედა კიდურებზე, სისხლის შედედების უნარის მატებით, დედის ორგანიზმში კალციუმის შემცველობის კლებით. ამ სიმპტომების შემსუბუქება შემცირება შეიძლება ხშირი დასვენებით, წოლისას და ჯდომისას და ფეხების მცირე სიმაღლეზე შემოწყობით, სიარულით, მსუბუქი მასაჟით და, საჭიროების შემთხვევაში, შესაბამისი მკურნალობით.

ვენების ვარიკოზული გაგანიერება ძირითადად ქვედა კიდურებში ვითარდება და გამოწვეულია საშვილოსნოს ზეწოლით ბარძაყის ვენებზე, რაც ქვემო კიდურების ვენების დატვირთვას და მათში სისხლის შეგუბებას იწვევს. გარდა ამისა, ორსულობის პერიოდში მომატებული ზოგიერთი ჰორმონი იწვევს სისხლძარღვების გაფართოებას. ეს ნიშანი, უხშირესად, ქრება ბავშვის დაბადების შემდეგ. ვენების გაგანიერების ერთ-ერთი გამოვლინებაა ჰემოროიდული კვანძები ანუ ბუასილი, რაც შეიძლება გაუარესდეს ყაბზობის ან მშობიარობისას ჭინთვების ფონზე. პროფილაქტიკა: ორსულთა ბანდაჟის, ან ქამრის ტარება, ნაწლავების მოქმედების მოწესრიგება, მოერიდეთ დიდხანს დგომას და ჯდომას, ხშირად იარეთ და წამოწექით დასასვენებლად.

კოჭის მიდამოს შეშუპებაც ქვემო კიდურების ვენების დატვირთვის შედეგია, შეშუპების შემცირება შესაძლებელია წოლისას და ჯდომისას ფეხების მცირე სიმაღლეზე შემოწყობით, სპეციალური ელასტიური წინდების და საორსულო ბანდაჟის ან ქამრის ტარებით და სუფრის მარილის მოხმარების შემცირებით.

ემოციური ლაბილობა (მგრძნობია-რობის მომატება): ქალი ფეხმძიმობის პერიოდში ჩვეულებრივზე მეტად მგრძნობიარე ხდება. ის უფრო მძაფრად განიცდის როგორც დადებით, ისე უარყოფით მოვლენებს. ამიტომ გარშემომყოფებს მეტი მოთმინება მართებთ: ეს განსაკუთრებით მეუღლეებს ეხება, რადგან ფეხმძიმობის პერიოდში ქალები ყველაზე მტკივნეულად მეუღლესთან უთანხმოებას და ფინანსურ პრობლემებს განიცდიან.

ძვირფასო ქალებო, გახსოვდეთ, რომ ბავშვს დედისგან უკლებლივ გადაეცემა უარყოფითი ემოციები და თქვენი ნერვიულობა მასაც აყენებს ზიანს. ამიტომ, ნუ გაღიზიანდებით წვრილმანებ-ზე. ეცადეთ, მაქსიმალურად შეინარჩუნოთ სიმშვიდე

რამდენ ხანს გრძელდება ფეხმძიმობა?

ფეხმძიმობა გრძელდება ბოლო მენსტრუაციის პირველი დღიდან 280 დღის (40 კვირის) განმავლობაში;

მშობიარობის სავარაუდო ვადა უნდა დაადგინოს თქვენმა ექიმმა (მეანმა ან გინეკოლოგმა);

ნორმალური მშობიარობის ვადებია: ორსულობის 38-42 კვირა;

თუ მშობიარობა 37 კვირაზე ადრე იწყება, ამას ნაადრევ მშობიარობას უწოდებენ;

თუ მშობიარობა 42 კვირაზე მეტად გვიანდება, მას ვადაგადაცილებული მშობიარობა ეწოდება;

როდის და რა სიხშირით უნდა მიმართოთ ექიმს ფეხმძიმობის პერიოდში?

ფეხმძიმობაზე ეჭვის მიტანისთანავე უნდა მიმართოთ თქვენი ოჯახის ექიმს, ან მეან-გინეკოლოგს. მათ უნდა დაადასტურონ ფეხმძიმობა და მოგცენ შესაბამისი რჩევა-დარიგება;

საქართველოში ორსულთა პატრონაჟს, უხშირესად, ახორციელებს ქალთა საკონსულტაციო სამსახური საცხოვრებელი ადგილის მიხედვით. თუმცა, თქვენ სურვილისამებრ შეგიძლიათ აირჩიოთ სხვა შესაბამისი დაწესებულება ან კონკრეტული ექიმი. მთავარია, ფეხმძიმობის არც ერთ ეტაპზე არ დარჩეთ უმეთვალყურეოდ;

გახსოვდეთ, რომ საჭირო გამოკვლევების და მათი ჩასატარებელი დროის შერჩევა მხოლოდ ექიმს შეუძლია. უმჯობესია, მათი რჩევით გადაწყვიტოთ ექოსკოპიის და სხვა გამოკვლევების ჩატარება. ეს დაგიზოგავთ დროს და ფულს;

როგორ უნდა იკვებოთ ფეხმძიმობის პერიოდში?

გახსოვდეთ, რომ იკვებებით ორი ადამიანის მაგივრად. ესე იგი მუცლადმყოფი ბავშვის კვება მთლიანად თქვენზეა დამოკიდებული. თუმცა ეს იმას არ ნიშნავს, რომ რაოდენობრივად ორჯერ მეტი საკვები უნდა მიიღოთ. ეს პრინციპი უფრო საკვების ხარისხს და მრავალფეროვნებას ეხება: დედაც და ბავშვიც საკმაო რაოდენობით უნდა იღებდნენ ყველა საჭირო საკვებ ნივთიერებას და ვიტამინს.

კვების რეჟიმი ისე უნდა შეირჩეს, რომ:

1. არ გადაიტვირთოთ ზედმეტი საკვებით, რაც შეგიქმნით დისკომფორტს;
2. უზრუნველყოთ ნაწლავების ნორმალური მოქმედება.

ამისათვის აუცილებელია: კვება მცირე ულუფებით, 4-5-ჯერ დღეში, რეგულარულად. გახსოვდეთ, რომ კვებებს შორის აუცილებლად უნდა შეინარჩუნოთ მინიმალური ინტერვალი 4-5 საათი;

მოერიდეთ: დიდი რაოდენობით საკვების ერთბაშად მიღებას და გვინ საღამოს ან/და ღამე კვებას

ფეხმძიმეთათვის სასარგებლო საკვები პროდუქტებია:

მარცვლეული: ხორბალი, წიწიბურა, ქერი, შვრია, სიმინდი, ჭვავი;

ყველანაირი ხილი და ბოსტნეული, პარკოსნები: სოიო, ლობიო, ბარდა;

ხორცი, თევზი, კვერცხი;

ნაკლებცხიმიანი რძის პროდუქტები: რძე, მაწონი (იოგურტი, კეფირი), ნაკლებად მარილიანი ყველი, ხაჭო.

მოერიდეთ:

კოფეინის შემცველ სასმელს - ყავა, მაგარი ჩაი, პეპსი-კოლა და კოკა-კოლა; თუ ძალიან მოგინდათ, დღის განმავლობაში შეგიძლიათ მიიღოთ მაქსიმუმ 2 ჭიქა;

ალკოჰოლს _ დედის მიერ მიღებული მცირე რაოდენობით (1 ჭიქა) ალკოჰოლიც კი დიდი დოზაა ნაყოფისათვის (ის შეუფერხებლად გადის პლაცენტურ ბარიერს) და, შესაძლოა, სერიოზული ზიანი მიაყენოს მას;

თამბაქოს წევას და მწეველებთან ერთ ოთახში ყოფნას;

ჭარბ შაქარს და ტკბილ პროდუქტებს: კამფეტებს, შოკოლადს, ნამცხვრებს;

საკვებში ჭარბი მარილის მოხმარებას და მარილიან პროდუქტს, მაგალითად: მარინადები, მწნილები, საწებლები;

ცხოველური ცხიმის ჭარბად მიღებას: კარაქი, არაჟანი, ხორცის ნახარში;

კონსერვირებულ (მათ შორის სახლის პირობებშიც) პროდუქტს: შეიცავს დიდი რაოდენობით კონსერვანტებს და შესაძლოა გახდეს ისეთი საშიში ინფექციის წყარო, როგორიცაა ბოტულიზმი;

არაპასტერიზებულ და აუდუღარ რძეს და შეუმოწმებელი რძისაგან დამზადებულ პროდუქტებს;

ნახევრად შემწვარ და მოხარშულ ხორცს და თევზს;

თოხლო და უმ კვერცხს;

ღვიძლისა და შიგნეულობისაგან დამზადებულ საკვებს;

დღის განმავლობაში საკვები, შეიძლება, ასე განაწილდეს:

I საუზმე: